Collectie

Optiek Chance Brothers 1922Optiek IJmuiden eerste orde vastDe museumcollectie is thematisch ingedeeld. Elke verdieping behandelt een specifiek aspect van de kustverlichting en bebakening van vaarwegen. Daarbij gaat het niet alleen over de techniek maar ook over de mensen achter de techniek. Het werk van de vuurtorenwachter komt uitgebreid aan de orde.

Op de begane grond biedt een groot informatie-paneel inzicht in de ontwikkeling van de kustverlich-ting door de eeuwen heen: van eenvoudig vissers-vuur tot moderne vuurtoren, met een krachtig licht. In vitrines worden allerlei lichtbronnen tentoon-gesteld: olielampen, een gasgloeilicht, een elektrische booglamp, gasbranders voor boeilichten en een unieke verzameling Brandarislampen. De diverse typen van deze kolossale gloeilamp illustreren de ontwikkeling die deze Nederlandse vinding heeft doorgemaakt. De ruimte op de begane grond wordt gedomineerd door een enorm grote optiek. Het is een trommeloptiek van de eerste orde, afkomstig van het hoge licht van IJmuiden. Deze van 1878 daterende optiek is in 1909 van de toren gehaald en vervangen door een draailicht. Een ander opvallend element is een klein draailicht dat zijn vier lichtbundels door de ruimte laat bewegen.

Op de eerste verdieping staat het thema ‘navigeren langs de kust’ centraal. Het gaat over kapen, zichtlijnen, lichtenlijnen en kustprofielen en er wordt uitleg gegeven over het karakter van vuurtorenlichten. Een vitrine toont oude en moderne navigatieapparatuur en er staan diverse lampverwisselaars. In deze ruimte staan ook enkele optieken, waaronder een segment van een Fresneloptiek dat afkomstig is van het voormalige hoge licht Zanddijk, bij Julianadorp.

GasboeilantaarnsDe tweede verdieping behandelt de onderwerpen ‘vaarwegmarkering’ en ‘lichtschepen’. Er staat een aantal felrode gasboeilantaarns van verschillende afmetingen. In een vitrine staan modellen van boeien en lichtschepen en er is een flinke verzameling dagmerken van boeien en boeilichten. Op panelen wordt uitleg gegeven over vaarwegmarkering in heden en verleden en de ontwikkeling die lichtschepen hebben doorgemaakt.
Op deze verdieping bevindt zich nog een authentiek houten bedstee met twee ligplaatsen, waar de lichtwachters enkele uren konden rusten in perioden dat collega’s dienst hadden.

KustwachtersDe derde verdieping is geheel gewijd aan de geschiedenis van de vuurtorens langs de Nieuwe Waterweg. Vier informatiepanelen gaan in op het ontstaan van de Nieuwe Waterweg en de lichtenlijnen van vroeger en nu. Uiteraard gaat het daarbij ook over de geschiedenis van het hoge licht van Hoek van Holland. Dit licht vormde samen met een laag licht aan de Berghaven en lichtenlijn voor de inkomende scheepvaart. Het lage licht staat nu in Rotterdam bij het Maritiem Museum. Diverse grote modellen van de vuurtorens langs de Nieuwe Waterweg maken het verhaal compleet.

De vierde verdieping staat in het teken van het werk van de vuurtorenwachter als kustwachter. Naast de zorg voor het licht was het ‘bewaken’ van de kustzone een hoofdtaak van de vuurtorenwachter. Hij gaf signalen over bijzondere weersomstandig-heden, communiceerde met de scheepvaart en assisteerde bij reddingwerkzaamheden. Bij dat laatste werkte hij samen met de reddingmaatschappij die was gevestigd in de Berghaven en beschikte over diverse reddingboten. Hoek van Holland heeft inmiddels geen vuurtorenwachter meer maar de reddingmaatschappij is er nog steeds.

Optiek hoge licht Hoek van HollandDe vijfde verdieping geeft een beeld van het werkvertrek van de lichtwachter: een kleine ruimte met eenvoudige hulpmiddelen. Door de gietijzeren wanden is klimaatregulatie in dit vertrek lastig. ’s Zomers is het er bloedheet en ’s winters ijskoud. Het gietijzeren kacheltje dat er nu nog staat, was hard nodig in de winter. Een informatiepaneel geeft uitleg over het werk van de lichtwachter.

Naar boven toe worden de ruimten steeds kleiner. De zesde verdieping heeft maar weinig vloeroppervlak. De belangrijkste bezienswaardigheid is een paneel met foto’s van de diverse optieken die op het hoge en lage licht van Hoek van Holland hebben gestaan.

Het mooiste object van de museumcollectie is te vinden in het lichthuis. De originele optiek met olielamp uit 1893 kon in 2010 door welwillende medewerking van Rijkswaterstaat weer in de vuurtoren worden geïnstalleerd. Een kijkje in het lichthuis is de lange klim naar boven meer dan waard, zeker ook door het prachtige uitzicht over Hoek van Holland en de Nieuwe Waterweg.

 

Uitzicht vanaf de vuurtoren. Foto Remco Bruggink.
Uitzicht vanaf de vuurtoren. Foto Remco Bruggink.